Ailədaxili konfliktlərin uşaq psixologiyasına təsiri.
Valideynlər övladlarının neqativ faktorlu hadisələrdən qorumağa çalışırlar. Onları bəzi cizgi filmlərdən, internetdən, musiqilərdən çəkindirirlər. Düşünürlər ki, bunlar uşaq psixologiyasına mənfi təsir edir. Ancaq ailədaxili münaqişələr azyaşlıların psixologiyasını pozan faktorlardan ən başlıcasıdır.
Mövzu ilə bağlı Medicina.az-a açıqlama verən psixoloq Ruhiyyə Rüstəmovanın sözlərinə görə, ailədaxili münaqişənin təsiri hər uşağın individual xarakterindən asılıdır:
"Bu, uşağın temperamenti, stressə davamlılığı, təşviş pozuntusu, özünü qiymətləndirmə, yaşına aid aktivliyi və dünyaya baxışından asılıdır. Uşaq problemləri öz üzərinə götürərək valideynləri konfliktdən uzaqlaşdırmağa çalışır. Bu baxımdan uşaq ailədaxili münasibətlərin qurbanına çevrilir. Öz üzərinə yaşından artıq yükü götürür və daha tez böyüyür. Ailəni öz sağlamlığı bahasına qorumağa çalışır. Bununla o, şüuraltı olaraq valideynlərin diqqətini özünə cəlb etməyə çalışır, bununla da evdə sakitliyi qorumuş olur”.
Psixoloq uşağın tez-tez xəstələnməsinin səbəbinin ailədə gedən problemlərlə əlaqəli olduğunu da bildirib:
"Məsələn, uşağınız yuxusuzluqdan, iştahsızlıqdan, tez-tez boğaz ağrısından, gecə enurezidən (altını islatma) əziyyət çəkirsə, dəyişkən əhval ruhiyyədə olursa, daha diqqətli olmalısınız”.
Psixolq əlavə edib ki, uşaq zəif tərəf olaraq həmişə ananı gördüyü ucun daim onu müdafiə edir və bu sonda atadan imtinaya gətirib çıxarır.
"Nəticədə uşaq böyüdüyü zaman, qorxaqlıq və günahkarlıq hissi duyaraq, gələcəkdə özünə partnyor tapmaqda da çətinlik çəkir, get-gedə valideynləri ilə də distansiyalı davranmağa başlayır. Öz şəxsi dünyasına çəkilir və fantastik xəyallar quraraq özünə qapanır. Sonralar isə bu davranış sosial sferada özünü büruzə verməyə başlayır. Məsələn, bağçada, məktəbdə və iş həyatında da özünü təsdiq edə bilmir. Bu da uşaqda psixoloji problemlərə gətirib çıxarır. Özünə qapanma, depressiya emosional sferada donuqluqla müşahidə olunur”.
Psixoq azyaşlılar üçün ideal olan ortamdan da bəhs edib:
Uşaqlar ailədə özlərini müdafiə olunmuş hiss etməlidirlər. Çünki özgüvən uşaq vaxtlarından fomalaşmağa başlayır.
Valideynlər övladlarının neqativ faktorlu hadisələrdən qorumağa çalışırlar. Onları bəzi cizgi filmlərdən, internetdən, musiqilərdən çəkindirirlər. Düşünürlər ki, bunlar uşaq psixologiyasına mənfi təsir edir. Ancaq ailədaxili münaqişələr azyaşlıların psixologiyasını pozan faktorlardan ən başlıcasıdır.
Mövzu ilə bağlı Medicina.az-a açıqlama verən psixoloq Ruhiyyə Rüstəmovanın sözlərinə görə, ailədaxili münaqişənin təsiri hər uşağın individual xarakterindən asılıdır:
"Bu, uşağın temperamenti, stressə davamlılığı, təşviş pozuntusu, özünü qiymətləndirmə, yaşına aid aktivliyi və dünyaya baxışından asılıdır. Uşaq problemləri öz üzərinə götürərək valideynləri konfliktdən uzaqlaşdırmağa çalışır. Bu baxımdan uşaq ailədaxili münasibətlərin qurbanına çevrilir. Öz üzərinə yaşından artıq yükü götürür və daha tez böyüyür. Ailəni öz sağlamlığı bahasına qorumağa çalışır. Bununla o, şüuraltı olaraq valideynlərin diqqətini özünə cəlb etməyə çalışır, bununla da evdə sakitliyi qorumuş olur”.
Psixoloq uşağın tez-tez xəstələnməsinin səbəbinin ailədə gedən problemlərlə əlaqəli olduğunu da bildirib:
"Məsələn, uşağınız yuxusuzluqdan, iştahsızlıqdan, tez-tez boğaz ağrısından, gecə enurezidən (altını islatma) əziyyət çəkirsə, dəyişkən əhval ruhiyyədə olursa, daha diqqətli olmalısınız”.
Psixolq əlavə edib ki, uşaq zəif tərəf olaraq həmişə ananı gördüyü ucun daim onu müdafiə edir və bu sonda atadan imtinaya gətirib çıxarır.
"Nəticədə uşaq böyüdüyü zaman, qorxaqlıq və günahkarlıq hissi duyaraq, gələcəkdə özünə partnyor tapmaqda da çətinlik çəkir, get-gedə valideynləri ilə də distansiyalı davranmağa başlayır. Öz şəxsi dünyasına çəkilir və fantastik xəyallar quraraq özünə qapanır. Sonralar isə bu davranış sosial sferada özünü büruzə verməyə başlayır. Məsələn, bağçada, məktəbdə və iş həyatında da özünü təsdiq edə bilmir. Bu da uşaqda psixoloji problemlərə gətirib çıxarır. Özünə qapanma, depressiya emosional sferada donuqluqla müşahidə olunur”.
Psixoq azyaşlılar üçün ideal olan ortamdan da bəhs edib:
Uşaqlar ailədə özlərini müdafiə olunmuş hiss etməlidirlər. Çünki özgüvən uşaq vaxtlarından fomalaşmağa başlayır.
Ruhiyyə Rüstəmova.
Ailə və Uşaq psixoloqu. Məşhur və ən yeni metod olan Кросс-Коучинг (Cross-Coaching) - çətin tərbiyyə olunan yeniyetmələr və onların valideynləri ilə iş metodunun ilk təlimçisi.
(+994) 70-204-02-07